łowczy Kiepenkerl Poletka łowieckie

Poletka łowieckie Poprawa jakości środowiska życia rodzimej fauny, w tym zapylaczy i innych gatunków pożytecznych Łąki łowieckie Mieszanki na poletka ochronno-żerowe Mieszanki kwiatowe

Szanowni Państwo, postępująca intensyfikacja rolnictwa wywo- łuje coraz więcej obiekcji. Rolnicy, myśliwi i inni obrońcy przyrody zauważają drastyczny spadek liczebności bażantów i kuropatw. Monitoring rodzimych gatunków zwierząt wykazuje szybkie ubożenie środowiska na obszarach zagospodarowanych przez człowieka: rzadziej słyszy się ptaki śpiewające, a pszczelarze narzekają na brak łąk ze zróżnicowanymi łanami roślin pożytkowych. Myśliwi, rolnicy, leśnicy i ekolodzy dostrzegają więc potrzebę działania. Wskutek zmian w unijnej polityce rolnej dotyczącej ugorowania gruntów powierzchnia upraw polowych zwiększyła się kosztem ugorów mogących stanowić ostoję zwierząt. Jednym z działań służących odwróceniu niekorzystnych tendencji jest zakładanie pasów roślin pożytkowych. Uprawy ziół i obficie kwitnących roślin, dobranych w wyważony sposób, są racjonalnym rozwiązaniem, częściowo objętym dopłatami ze strony państwa. Z uwagi na wzrastające stany liczebne dzików i jeleni zapobieganie szkodom od zwierzyny w uprawach rolnych i leśnych będzie także w nowym roku łowieckim wielkim wyzwaniem dla dzierżawców obwodów łowieckich. Poletka łowieckie i zazielenione wizurki z atrakcyjnym żerem o charakterze zaporowym stanowią ważny element w systemie redukcji szkód łowieckich. Oferujemy dobrze spełniające swoją rolę mieszanki na wizurki w uprawach polnych i leśnych. Możemy również sporządzać mieszanki specjalne na podstawie wytycznych klienta. Z tej możliwości korzystają organizacje ochrony przyrody, samorządy, stowarzyszenia i klienci prywatni. Korzyści z poletek łowieckich Krajobraz rozległych połaci użytków rolnych przestaje być monotonny, gdy zakłada się na nich uprawy zapewniające żer i schronienie rodzimym gatunkom zwierząt oraz pasy obficie kwitnących roślin pożytkowych. Z obserwacji przyrody wiadomo, że wiele niedużych, ale gatunkowo bogatych enklaw roślinnych odgrywa ważną rolę w sieci korytarzy ekologicznych. Takie powierzchnie często powstają dzięki myśliwym i ekologom. Aby O NAS mogły one dobrze pełnić swoją przyrodniczą funkcję, materiał siewny uprawianych tam mieszanek powinien być właściwie dobrany pod względem siedliskowym. Taki materiał siewny może zaoferować nasza firma. Zespoły gatunków zwierzyny i licznych innych zwierząt występujących w obwodach łowieckich są zróżnicowane, toteż i środki zagospodarowania łowisk powinny być zróżnicowane. Nasze mieszanki ochronno-żerowe pełnią efektywnie wielorakie funkcje – od dostarczania smakowitego żeru zwierzynie czarnej i płowej po zapewnianie schronienia zwierzynie drobnej. Jednoroczna lub ponadroczna mieszanka ochronno-żerowa WSM 4 W obwodach łowieckich, w których licznie występuje zwierzyna czarna i płowa, zakłada się często łąki łowieckie, specjalne uprawy jednogatunkowe lub uprawy mieszanek jednorocznych. Z kolei w obwodach ze zwierzyną drobną zasadniczo należy zakładać wieloletnie poletka łowieckie, które począwszy od drugiego roku uprawy dają zwierzętom odpowiednie schronienie na czas lęgów i wykotów. Jednak programy rolnośrodowiskowe ukierunkowane są niestety często bardziej na zaspokajanie potrzeb rolnictwa niż na tworzenie odpowww.nebelung.de

Nicolaus Volmary Dyrektor zarządzający wiednich warunków do bytowania zajęcy, bażantów, kuropatw i innych gatunków zwierząt. Aby mimo to powierzchnie będące przedmiotem dopłat ze strony państwa mogły być wykorzystywanie z pożytkiem dla zwierzyny, stworzyliśmy jednoroczną i ponadroczną mieszankę ochronno-żerową WSM 4, która w sposób możliwie najlepszy odpowiada potrzebom dzikich zwierząt. Mieszanka ta jest owocem prac rozwojowych, intensywnie prowadzonych w ostatnich latach. Jako element proekologicznej gospodarki leśnej mieszanki na poletka i łąki łowieckie, optymalnie dobrane pod kątem potrzeb zwierzyny, znacznie redukują rozmiar wyrządzanych przez nią szkód. Natomiast grodzenie odnowień jest o wiele droższe i może nawet skutkować zwiększonymi szkodami na przyległych powierzchniach, a to wskutek ograniczenia przestrzeni bytowania zwierzyny. Zakładając wiele atrakcyjnych poletek żerowych, można zapewnić w miarę równomierne rozmieszczenie zwierzyny czarnej i płowej na powierzchni łowiska. Oferujemy mieszanki na poletka łowieckie optymalnie dobrane do określonych potrzeb oraz fachowe informacje na temat uprawy. Pod adresem internetowym www.nebelung. de/wildackersaat/videos dostępne są w niemieckiej wersji językowej filmy poglądowe pt. „Wildschutzmischungen” („Mieszanki ochronno-żerowe”) i „Wildschutzhecke” („Pasowe zakrzewienie śródpolne jako element ochrony zwierzyny”). Miejsca nadające się na poletka łowieckie Poprawa warunków bytowania zwierzyny jest naszym ustawowym obowiązkiem i zarazem samorzutnie podjętym zobowiązaniem. Możliwości wypełnienia powinności są wielorakie. Powierzchni, która w sposób optymalny ma pełnić funkcje chroniące zwierzynę grubą i drobną, stawia się wysokie wymagania. Znalezienie i formalne zabezpieczenie odpowiedniego miejsca na taką powierzchnię, jak również doprowadzenie do jej powsta- nia nie są łatwymi zadaniami. Chcąc pomóc w ich wykonaniu, proponujemy następujące działania: • uzyskanie odnoszących się do łowiska danych z rejestru gruntów; • wytypowanie potencjalnych miejsc na poletka łowieckie i zlokalizowanie takich elementów krajobrazu w łowisku, jak: śródpolne zadrzewienia i zakrzewienia pasowe, remizy, skarpy, niewielkie odłogi, użytki rolne na siedliskach z wodą stagnującą, użytki rolne w miejscach zacienionych, hałdy, polany, leśne szlaki zrywkowe, brzegi wód itp.; • zlokalizowanie wszystkich dróg i szlaków komunikacyjnych (należy unikać zakładania poletek w ich pobliżu); • zasięgnięcie informacji o lokalnych cenach dzierżawy gruntów ornych i użytków zielonych u kompetentnych źródeł; • udanie się z zebranymi informacjami do właściciela gruntów i przedstawienie mu argumentów za założeniem poletek łowieckich (zmniejszenie rozmiaru szkód w uprawach rolnych i leśnych). Ważną kwestią jest zdobycie rozeznania w sprawie możliwości uzyskania dopłat do kosztów zakupu mieszanek i uprawy poletek łowieckich. Chętnie służymy również radami indywidual- nymi. Prosimy o zlecenia od Państwa. Dziękujemy za zamówienia. Gwarantujemy szybką dostawę materiału siewnego najlepszej jakości. Darz Bór! 1

W PRZYPADKU PYTAŃ PROSIMY O KONTAKT: ✆ +48 604 628 401 ✉ bartnicki@nebelung.de 2 www.nebelung.de

MIESZANKI NA POLETKA ŁOWIECKIE Mieszanki na poletka ochronno-żerowe, mieszanki specjalne MIESZANKI KWIATOWE Rośliny nektarodajne i pyłkodajne, ogrody wiejskie PASTWISKA DLA KONI Specjalne mieszanki dla koni 36 JEDNOGATUNKOWY MATERIAŁ SIEWNY NA POLETKA ŁOWIECKIE Koniczyna czerwona, słonecznik, rzepak jary, kapusta pastewna 39 INFORMACJE DOTYCZĄCE SPOSOBU UPRAWY Uprawa gleby, nawożenie, pielęgnacja 41 MIESZANKI ZALECANE DLA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ZWIERZYNY Jaka mieszanka dla danego gatunku? 9 33 6 SPIS TREŚCI 3

PRZEGLĄD NASZEJ OFERTY Str. Nr art. Produkt Ilość wysiewu (kg/ha) Termin wysiewu Wysokość łanu 10–11 690080 Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1 35 kg koniec kwietnia – czerwiec wieloletnia do 1,75 m 12–13 690141 Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2 40 kg lipiec – sierpień wieloletnia do 1,25 m 14–15 690172 Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3 20 kg maj – sierpień wieloletnia do 1,50 m 16 690196 Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4 25 kg koniec kwietnia – czerwiec ponadroczna do 1,75 m 17 690400 Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami 35 kg kwiecień – sierpień wieloletnia do 1,50 m 18 690554 Mieszanka na poletka zaporowe dla zwierzyny czarnej „Niklas” 40 kg koniec kwietnia – czerwiec ponadroczna do 1,25 m 19 622838 Mieszanka do regeneracji użytków zielonych (pastwisko trwałe G V – dosiew) 40 kg marzec – wrzesień wieloletnia do 1,00 m 20 690585 Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej 50– 150 kg koniec kwietnia – czerwiec jednoroczna do 1,00 m 21 690615 Wizurka w uprawie polnej 30 kg koniec kwietnia – czerwiec ponadroczna 30–40 cm 22 690639 Mieszanka dla polnych kuraków łownych „Czar Kwiatów” 30 kg koniec kwietnia – czerwiec ponadroczna do 1,80 m 23 690653 Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” 10 kg koniec kwietnia – czerwiec wieloletnia do 1,40 m 24 690691 Mieszanka specjalna dla zwierzyny drobnej „Analiza z Vechty” 30 kg koniec kwietnia – czerwiec jednoroczna do 1,80 m 25 690752 Mieszanka międzyplonowa 15 kg czerwiec – koniec sierpnia jednoroczna do 0,80 m 26 690462 Mieszanka roślin motylkowatych 80 kg koniec kwietnia – lipiec dwu-, trzyletnia do 1,25 m 27 690721 Mieszanka żerowa na jesień i zimę 30 kg koniec kwietnia – czerwiec ponadroczna do 1,25 m 28 690486 Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” 20 kg kwiecień – sierpień wieloletnia do 60 cm 29 690509 Mieszanka „Zajęcza Apteka” 10 kg kwiecień – lipiec wieloletnia do 1,25 m 30–31 690431 Mieszanka „Siedlisko 1” 10 kg kwiecień – czerwiec wieloletnia do 1,40 m 32 690530 Mieszanka pionierska dla zwierzyny grubej i drobnej 30 kg koniec kwietnia – czerwiec wieloletnia do 1,75 m Str. Nr art. Produkt Ilość wysiewu (m2) Termin wysiewu (miesiące) Wysokość łanu 34 651753 Mieszanka „Łąka Kwietna” 1 kg 100 m2 III, IV, V, VI, VII, VIII, IX wieloletnia 80–100 cm 34 651708 Mieszanka „Łąka Kwietna” 250 g 25 m² III, IV, V, VI, VII, VIII, IX wieloletnia 80–100 cm 4 www.nebelung.de

34 4945 Mieszanka „Ogród Wiejski” 40 g 50 m² IV, V, VI jednoroczna, wieloletnia 60–120 cm 34 4930 Amerykańska mieszanka „Kwiaty Wiejskie” 40 g 50 m² V, VI jednoroczna, wieloletnia 60–90 cm 34 4935 Mieszanka „Kwietny Dywan” 40 g 50 m² IV, V, VI jednoroczna 30–60 cm 35 4940 Mieszanka „Raj Owadów Pożytecznych” 40 g 50 m² IV, V, VI jednoroczna, wieloletnia 30–90 cm 35 43947 Mieszanka pszczelarska jednoroczna (za kg) 3 g/m² III, IV, V, VI jednoroczna do 2 m 35 43961 Mieszanka pszczelarska wieloletnia (za kg) 2 g/m² III, IV, V, VI wieloletnia do 1,50 m 35 850029 Mieszanka z Tybingi jednoroczna (za kg) 1g/m2 IV, V, VI, VII jednoroczna 60–80 cm 35 622708 Mieszanka dzikich kwiatów i ziół, niezawierająca traw (za kg) 1g/m2 IV, V wieloletnia do 1,00 m Str. Nr art. Produkt Ilość wysiewu (kg/ha) Termin wysiewu (miesiące) 37 803022 Mieszanka Country Horse 2117 Pferdegreen – założenie pastwiska dla koni 40 kg III, IV, V, VI, VII, VIII, IX wieloletnia 37 803046 Mieszanka Country Horse 2118 Pferdegreen – dosiew na pastwisku dla koni 25 kg III, IV, V, VI, VII, VIII, IX wieloletnia 37 803060 Mieszanka Country Horse 2119 Gourmet 40 kg III, IV, V, VI, VII, VIII wieloletnia 37 803077 Mieszanka Country Horse 2120 Balance 40 kg IV, V, VI, VII, VIII, IX wieloletnia 37 803084 Mieszanka Country Horse 2122 „Ziołowe Menu” 1,5 kg IV, V, VI, VII, VIII wieloletnia 39–40 Lista jednogatunkowego materiału siewnego (pojedyncze składniki) 5

DLA SAREN Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (żer i trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer i schronienie) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (atrakcyjny żer) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer i schronienie) • Mieszanka międzyplonowa (żer i schronienie) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” Uprawa w lesie • Mieszanka pionierska (żer i schronienie) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer i schronienie) • Mieszanka „Zajęcza Apteka” (atrakcyjny żer) • Mieszanka roślin motylkowatych (żer i schronienie) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer i schronienie) 6 www.nebelung.de DLA ZAJĘCY Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie na czas wykotów) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie na czas wykotów) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (żer i trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (żer) • Mieszanka „Zajęcza Apteka” (żer) • Mieszanka specjalna dla zwierzyny drobnej „Analiza z Vechty” (żer i schronienie) • Mieszanka międzyplonowa (żer i schronienie) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” Uprawa w lesie • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (żer) • Mieszanka „Zajęcza Apteka” (żer) DLA DZIKICH KACZEK Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (schronienie lęgowe) DLA DZIKICH KRÓLIKÓW Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (żer) • Mieszanka „Zajęcza Apteka” (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (żer i trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” MIESZANKI ZALECANE DLA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ZWIERZYNY

7 DLA BAŻANTÓW Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie lęgowe) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie lęgowe) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie) • Mieszanka dla polnych kuraków łownych (żer ziarnowy i schronienie) • Mieszanka specjalna dla zwierzyny drobnej „Analiza z Vechty” (żer i schronienie) • Mieszanka międzyplonowa (żer i schronienie) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” DLA KUROPATW Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie lęgowe) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie lęgowe) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie) • Mieszanka specjalna dla zwierzyny drobnej „Analiza z Vechty” (żer i schronienie) • Mieszanka międzyplonowa (żer i schronienie) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Mieszanka „Kwitnący Krajobraz” DLA JELENI SZLACHETNYCH, DANIELI I JELENI SIKA Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka „Siedlisko 1” Uprawa w lesie • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer) • Mieszanka pionierska (żer) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (atrakcyjny żer) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa)

8 www.nebelung.de DLA MUFLONÓW Uprawa na polu • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka „Siedlisko 1” Uprawa w lesie • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer) • Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami (żer) • Mieszanka pionierska (żer) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (atrakcyjny żer) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) DLA ZWIERZYNY CZARNEJ Uprawa na polu • Mieszanka na poletka zaporowe dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i schronienie letnie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® (żer i schronienie letnie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie letnie) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (atrakcyjny żer) • Mieszanka do regeneracji użytków zielonych (dosiew na buchtowiskach) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® (trwałe schronienie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie letnie) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa) • Mieszanka „Siedlisko 1” • Wizurka w uprawie polnej Uprawa w lesie • Mieszanka na poletka zaporowe dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i schronienie letnie) • Mieszanka pionierska (żer i schronienie letnie) • Mieszanka roślin motylkowatych (atrakcyjny żer) • Mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy” (atrakcyjny żer) • Mieszanka żerowa na jesień i zimę (żer) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® (żer i schronienie letnie) • Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® (żer i schronienie letnie) • Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej (atrakcyjny żer i funkcja zaporowa)

MIESZANKI ODPOWIEDNIE DO KAŻDEGO SIEDLISKA I KAŻDEGO CELU Oferujemy Państwu wybór mieszanek na poletka i łąki łowieckie optymalnie dostosowanych do określonych potrzeb zwierzyny. Nasze mieszanki ochronno-żerowe WSM 1–4 są od lat bardzo popularne. Dopaso- wane do najróżniejszych warunków w obwodzie łowieckim, sprawdziły się w praktyce do tego stopnia, że np. związek łowiecki niemieckiego kraju związkowego Nadrenia Północna-Westfalia poleca mieszankę WSM 3 na poletka łowieckie jako tę, która najskuteczniej zapewnia schronienie i żer przez wiele lat. Państwa łowisko jest zróżnicowane i wymaga starannego zagospodarowania. Należy więc zadbać o poletka łowieckie. Cechujące się najlepszą jakością mieszanki Kiepenkerl są zestawiane z największą starannością. Dzięki temu dają Państwu możliwość osiągnięcia najlepszych rezultatów. 9 MIESZANKI NA POLETKA OCHRONNO-ŻEROWE (WSM)

MIESZANKA OCHRONNO-ŻEROWA WSM 1® Łan mieszanki WSM 1 w pierwszym roku uprawy SPRAWDZONAW PRAKTYCE MIESZANKA OCHRONNO-ŻEROWA WSM 1 jest od wielu lat najczęściej stosowaną przez praktyków mieszanką do wiosennego siewu na gruntach ugorowanych, pasach roślin pożytkowych, pasach proekologicznych i poletkach łowieckich. Zapewnia okrywę roślinną o wysokości 0,75 m już w pierwszym roku uprawy. W drugim roku krzyca osiąga wysokość nawet ok. 1,75 m. Gryka, westfalska kapusta pastewna, koniczyna czerwona i biała, ozimy rzepak pastewny i rzepik ozimy dostarczają doskonałego żeru. Po 24 miesiącach dominują gatunki koniczyn i traw. Żer i okrywę roślinną o wysokości do 1,25 m zapewniają kupkówka pospolita i tymotka łąkowa. W razie wysiewu w maju optymalna okrywa roślinna, dobrze tłumiąca rozwój chwastów, wytwarza się z reguły już po 30–40 dniach (w czerwcu). Po 40–60 dniach (czerwiec/lipiec) mieszanka osiąga wysokość 75 cm i zapewnia dobre schronienie zwierzynie drobnej. Tym samym już w pierwszym roku uprawy istnieje bardzo dobre schronienie dla młodych zajęcy z drugiego i trzeciego wykotu oraz dla późnych i uzupełniających lęgów bażantów i kuropatw. Możliwość chronienia się przed drapieżnikami ma istotne znaczenie dla egzystencji gatunków. Roślinność tej mieszanki bardzo dobrze się sprawdza również w obwodach z sarnami, jeleniami i dzikami. W miesiącach od czerwca, przez lipiec, do sierpnia zapewniona jest ochrona przed szponiastymi. Jednocześnie przy gruncie istnieje wystarczająca swoboda ruchu na potrzeby piskląt ptactwa łownego i młodych zajęcy. Dzięki mozaikowemu rozmieszczeniu rzodkwi oleistej, która pełni funkcję „szkieletowego elementu nośnego” okrywy roślinnej, tworzą się w tym bogatym raju roślinnym słoneczne ostoje dla młodego pokolenia zwierzyny. Takie nasłonecznione miejsca mają duże znaczenie, ponieważ zapobiegają utrzymywaniu się na poletku łowieckim nadmiernej wilgotności, która mogłaby prowadzić do wychłodzenia i w konsekwencji do osłabienia czy nawet śmierci młodego pokolenia zwierzyny. W tych nasłonecznionych miejscach rozwijają się intensywnie takie składniki mieszanki, jak: Mieszanka ochronno-żerowa WSM 1® „Nowa Analiza” Na podstawie analizy według Thomasa Bernera, łowczego Niemieckiego Związku Łowieckiego (DJV) Numer artykułu: 690080 Gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia, gryka, rzepik ozimy, ozimy rzepak pastewny, kapusta pastewna, krzyca, koniczyna czerwona, koniczyna biała, kupkówka pospolita i tymotka łąkowa; teraz z nowymi dodatkowymi składnikami, takimi jak: ogórecznik lekarski, koper włoski i pasternak zwyczajny Termin wysiewu od końca kwietnia do czerwca Ilość wysiewu 35 kg/ha Głębokość siewu 2 cm Czas kiełkowania 7–14 dni Wysokość łanu do 1,75 m Okres użytkowania od dwóch do trzech lat Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej 10 www.nebelung.de Kuropatwy w mieszance WSM 1

koniczyna, trawa i krzyca (odpowiednio: sierpień, wrzesień, październik), co zapewnia wszystkim rodzajom zwierzyny racicowej zróżnicowaną bazę żerową. Roślinność poletka łowieckiego rośnie aż do października. Wszystkie składniki mieszanki, dobrze ze sobą zestrojone, pełnią ważne funkcje dzięki swoim charakterystycznym cechom, takim jak czas kwitnięcia i dojrzewania nasion oraz forma okrywy. Funkcje te płynnie się uzupełniają, tworząc dynamiczny i cenny ekologicznie system poletka łowieckiego. Do marca utrzymuje się mniej więcej 50-centymetrowa zimowa okrywa roślinna z wystarczającą ilością żeru i fragmentami suchej roślinności. W drugim roku uprawy mieszanka WSM 1 zapewnia żer i schronienie zwierzynie w kwietniu i maju oraz osłonę pierwszym lęgom i młodym zającom. Żadna jednoroczna mieszanka czy nowo założona uprawa nie może stworzyć wczesną wiosną takich warunków młodemu pokoleniu zwierzyny. Krzyca, kupkówka po- spolita, tymotka łąkowa, koniczyna czerwona i biała stanowią pod koniec kwietnia doskonały żer dla zwierzyny grubej i bardzo dobre schronienie lęgowe dla bażantów i kuropatw. Pielęgnacja Koszenie i mulczowanie nie są wymagane! Fachowo założona uprawa nie wymaga żadnej pielęgnacji. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–50 kg/ha; P/K/MgO = B (patrz „Informacje dotyczące sposobu uprawy”) Mieszankę ochronno-żerową mogą Państwo uzupełnić o dodatkowe składniki (patrz strona 39) Na poletkach łowieckich w obwodzie ze zwierzyną grubą + 1 kg ślazu dzikiego + 1 kg rzepy ścierniskowej = 2 kg = 37 kg/ha (ilość wysiewu mieszanki WSM 1 plus) Na poletkach łowieckich w obwodzie ze zwierzyną drobną + 1 kg ślazu dzikiego + 2 kg słoneczników + 2 kg prosa zwyczajnego = 5 kg = 40 kg/ha (ilość wysiewu mieszanki WSM 1 plus) Wieloletnie doświadczenia wykazały, że w charakteryzujących się łagodnym klimatem regionach Niemiec będący atrakcyjnym żerem ślaz dziki może być przyczyną kłopotów z ponownym zakładaniem upraw na gruntach ugorowanych w systemie unijnym. Natomiast na gruntach pełniących jedynie funkcję poletek łowieckich i na powierzchniach znajdujących się w regionach zimniejszych ślaz dziki jest cennym wzbogaceniem bazy żerowej. Podobnie jest w przypadku prosa zwyczajnego i prosa włoskiego, które są preferowane przez kuraki polne. Proso rośnie wyjątkowo dobrze w wysokich temperaturach. Także słoneczniki potrzebują ciepła, dużo wody i odpowiedniego zasobu składników odżywczych. 11 Łan mieszanki WSM 1, zapewniający bogatą bazę żerową zwierzynie grubej Schronienie lęgowe: łan mieszanki WSM 1 w drugim roku uprawy

MIESZANKA OCHRONNO-ŻEROWA WSM 2® 12 www.nebelung.de ALTERNATYWNA MIESZANKA O PÓŹNYM TERMINIE SIEWU Niejednokrotnie założenie poletka łowieckiego na wiosnę nie jest możliwe. A to panuje w tym okresie wyjątkowa susza, a to ograniczona dostępność maszyn rolniczych krzyżuje plany dzierżawców obwodów łowieckich. Myśliwi, którzy są pasjonatami polowania na zwierzynę drobną, wolą unikać wykonywania orki na istniejących poletkach łowieckich w okresie lęgów i wykotów. W takich sytuacjach mieszanka WSM 2 może stanowić rozwiązanie alternatywne lub uzupełniające. Przy tym powierzchnia ochronno-żerowa jest dostępna dla zwierzyny średnio jedynie o trzy miesiące krócej niż w przypadku mieszanki WSM 1. Państwo za to zyskują elastyczność w ciągu całego roku! Dziesięć lat po opracowaniu mieszanki WSM 1 możliwe było stworzenie mieszanki WSM 2, spełniającej wymogi siewu w okresie późnoletnim. Składniki mieszanki zostały optymalnie zestrojone pod kątem późnego terminu wysiewu. Gorczyca, rzodkiew oleista i facelia z reguły nie osiągają już dojrzałości nasiennej, lecz pełnią funkcję międzyplonu. To zapewnia większą elastyczność w zakresie włączania uprawy powierzchni ochronno-żerowych do płodozmianu i łańcucha procesów agrotechnicznych. Taka integracja ma bardzo duże znaczenie dla pozyskania przychylności rolników do łowiectwa i polowań, a przez to dla jakości gospodarki łowieckiej i możliwości jej prowadzenia w przyszłości. Na pierwszy rzut oka może się wydać, że mieszanki WSM 1 i WSM 2 prawie się nie różnią. Jednak w rzeczywistości różnice między nimi są istotne. Dwa przykłady: Termin wysiewu To, czy jednoroczne rośliny poletkowe zostały zasiane wiosną czy jesienią, decyduje, czy osiągną one dojrzałość i wytworzą nasiona. I tak gorczyca, facelia i rzodkiew oleista, które wchodzą w skład mieszanki WSM 2, będą pełniły funkcję międzyplonu i zasadniczo nie wytworzą nasion. Ale nawet nie wytworzywszy nasion, rośliny te dostarczają zwierzynie wartościowego żeru. Osiągana jesienią wysokość łanu mieszanki Mieszanka ochronno-żerowa WSM 2® Na podstawie analizy według Thomasa Bernera, łowczego Niemieckiego Związku Łowieckiego (DJV) Numer artykułu: 690141 Gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia, rzepik ozimy, ozimy rzepak pastewny, krzyca, koniczyna czerwona, kupkówka pospolita i tymotka łąkowa Termin wysiewu od lipca do sierpnia Ilość wysiewu 40 kg/ha Głębokość siewu 2 cm Czas kiełkowania 7–14 dni Wysokość łanu do 1,25 m Okres użytkowania wieloletni Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej Łan mieszanki WSM 2 w pierwszym roku uprawy Schronienie lęgowe dla skowronka

13 zależy od terminu wysiewu i czasu nastania pierwszych ostrych mrozów. W optymalnych warunkach wysokość łanu może przekraczać nawet 0,75 cm. Najlepsze schronienie dla zwierzyny drobnej zapewnia uprawa założona do połowy sierpnia. Niewystępowanie w miesiącach zimowych okrywy roślinnej na obszarach intensywnie użytkowanych rolniczo dotkliwie daje się we znaki populacjom zająca, bażanta, kuropatwy i innych gatunków zwierzyny drobnej, pozbawiając ją schronienia. Dlatego bardzo duże znaczenie ma założenie uprawy mieszanki WSM w terminie, który nie jest zbyt późny do skutecznego zapobieżenia „szokowi pożniwnemu”. Od września wzrasta ryzyko niewykształcenia się odpowiednio gęstej okrywy roślinnej i tym samym silniejszego zachwaszczenia się powierzchni w roku następnym. Dwa razy zwykły grunt ugorowany Na początku nowego roku poletko łowieckie jest już zazielenione. Duży udział rzepaku ozimego w mieszance sprawia, że jest ona atrakcyjna dla wszystkich rodzajów zwierzyny racicowej. Z reguły od marca poletko dostarcza bardzo wartościowego żeru zwierzynie grubej i zapewnia wystarczającą osłonę zwierzynie drobnej. Do kwietnia osłona ta przekształca się w doskonałe schronienie dla wszystkich rodzajów zwierzyny na czas wydawania przez nią potomstwa. Latem wysokość łanu mieszanki WSM 2 dorównuje wysokości łanu mieszanki WSM 1 w drugim roku uprawy. Również dalszy rozwój łanu przebiega podobnie. Do drugiego roku uprawy pozostają na powierzchni takie elementy dające schronienie zwierzynie drobnej, jak słoma krzycy oraz kępy kupkówki pospolitej i tymotki łąkowej. W późniejszym okresie, aż do końca uprawy (sierpień), wykształca się łan o charakterze dzikiej łąki. Przez cały czas uprawy zwierzyna racicowa ma zapewniony żer bogaty w składniki odżywcze. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Koszenie i mulczowanie nie są wymagane! Fachowo założona uprawa mieszanki WSM 2 nie wymaga z reguły żadnej pielęgnacji. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–50 kg/ha; P/K/MgO = B (patrz „Informacje dotyczące sposobu uprawy”) W obwodach ze zwierzyną grubą i drobną tę uniwersalną mieszankę można uzupełnić o dodatkowe składniki (patrz „Jednogatunkowy materiał siewny”, strona 39) + 1 kg ślazu dzikiego + 1 kg kapusty pastewnej = 2 kg = 42 kg/ha (ilość wysiewu mieszanki WSM 2 plus) Łan mieszanki WSM 2 w drugim roku uprawy Łan mieszanki WSM 2 obok łanu mieszanki WSM 3

MIESZANKA OCHRONNO-ŻEROWA WSM 3® 14 www.nebelung.de TRWAŁE SCHRONIENIE W OBWODZIE ŁOWIECKIM Mieszanka WSM 3 to najlepszy wybór w sytuacji, gdy wymagane jest zapewnienie zwierzynie trwałego schronienia na czas wydawania potomstwa w terenie o glebach, które nie są zbyt suche. Mieszanka ta doskonale nadaje się na strefy buforowe, powierzchnie będące przedmiotem renaturalizacji lub kompensacji przyrodniczo-krajobrazowej i na wieloletnie zazielenienia, które mogą być utrzymywane nawet przez 20 lat w celu zapewnienia schronienia zwierzynie. Mieszanka sprawdziła się w praktyce również jako alternatywa dla pasów zakrzewień śródpolnych. Od 1996 r. związek łowiecki niemieckiego kraju związkowego Nadrenia Północna-Westfalia prowadzi badania nad zazielenieniami wieloletnimi. Po dwóch latach w obiektach doświadczalnych z takimi powierzchniami koźlęta sarny nie padają już ofiarą kosiarek, ponieważ wykoty odbywają się na powierzchniach, na których schronienie daje młodym mieszanka WSM 3. I między innymi właśnie dlatego związek łowiecki Nadrenii Północnej-Westfalii poleca mieszankę WSM 3, uważając ją za najskuteczniejszy środek wieloletniej ochrony zwierzyny, który można stosować na poletkach łowieckich. Od trzeciego roku uprawy mieszanka ta zapewnia z reguły całoroczne, trwałe schronienie dla cieląt daniela i jelenia szlachetnego oraz dla saren, zajęcy, dzikich królików, bażantów, słonek, uszatek błotnych, strzyżyków zwyczajnych i wielu innych gatunków zwierząt. W większych łanach chętnie przebywa zwierzyna czarna. Mozgę trzcinowatą preferują także dorosłe osobniki jelenia szlachetnego. Potencjał mieszanki WSM 3 ujawnia się w pełni po trzech latach rozwoju. Do mozgi trzcinowatej zostały dodane składniki, które już w pierwszych dwóch latach uprawy zapewniają żer i schronienie. Elastyczny okres uprawy, ekstensywna pielęgnacja Okres uprawy mieszanki jest wyjątkowo elastycz- ny. W roku założenia uprawy gorczyca, rzodkiew oleista i facelia zapewniają odpowiednie zacienienie i tym samym bardzo dobre tłumienie rozwoju niepożądanych jednorocznych chwastów poletkowych. Jednocześnie postępuje wzrost takich roślin, jak: koniczyna czerwona, koniczyna biała, komonica zwyczajna, kupkówka pospolita, Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3® „Nowa Analiza” Na podstawie analizy według Thomasa Bernera, łowczego Niemieckiego Związku Łowieckiego (DJV) Numer artykułu: 690172 Gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia, koniczyna czerwona, koniczyna biała, kupkówka pospolita, tymotka, rajgras, mozga trzcinowata, komonica zwyczajna, babka lancetowata; teraz z nowymi dodatkowymi składnikami, takimi jak: koper włoski, pasternak zwyczajny, cykoria i żmijowiec Termin wysiewu od maja do sierpnia Ilość wysiewu 20 kg/ha Głębokość siewu 2 cm Czas kiełkowania 7–14 dni Wysokość łanu do 1,50 m Okres użytkowania wieloletni Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej Rogacz w łanie mieszanki WSM 3 Schronienie dla zwierzyny czarnej

Mieszanka WSM 3 jako atrakcyjny żer dla zwierzyny grubej 15 tymotka łąkowa i rajgras. Jako atrakcyjny żer duże znaczenie ma babka lancetowata. Mieszanka już w pierwszym roku uprawy zapewnia łan o wysokości do 0,75 m, dający schronienie i dostarczający żeru. Przy wysiewie wiosną gorczyca i rzodkiew oleista zapewniają dodatkowo żer ziarnowy dla ptactwa łownego. W drugim roku uprawy zaczynają dominować trawy i koniczyna. Latem okrywa roślinna osiąga wysokość ok. 1,25 m. Pojawiają się pierwsze małe kępy mozgi trzcinowatej. Ponieważ mieszanka WSM 3 z reguły nie wymaga żadnej pielęgnacji, łan wkracza w drugą zimę, mając wysokość ok. 0,75 m. Wczesną wiosną trzeciego roku i we wszystkich następnych latach uprawy wyrastają między zdrewniałymi łodygami nowe, atrakcyjne dla zwierzyny pędy. Począwszy od drugiego, a szczególnie od trzeciego roku uprawy mieszanka WSM 3 stanowi optymalne schronienie dla zwierzyny drobnej na czas lęgów i wykotów. Latem trzeciego roku uprawy łan mieszanki WSM 3, zawierający stabilne łodygi mozgi trzcinowatej, osiąga wysokość do 1,50 m. W przeciwieństwie do topinamburu i miskantu olbrzymiego mozga trzcinowata zachowuje w większości liście w czasie zimy. Mieszanka ochronno-żerowa WSM 3 jest najlepszym wyborem tam, gdzie podstawowe znaczenie ma nie tyle obfita i różnorodna baza żerowa, ile trwałe schronienie dla zwierzyny. Wskazówka praktyczna: szczególne postępowanie na siedliskach mokrych! Na siedliskach z wyraźną tendencją do stagnowania wody i na terenach zalewowych zaleca się wczesnoletni wysiew samej mozgi trzcinowatej w ilości co najmniej 10 kg/ha, ponieważ inne składniki mieszanki WSM 3 mogą zostać zniszczone przez czasowo stojącą w takich miejscach wodę. Stabilność łanu mieszanki obniża się także w wyniku stagnacji wody w miesiącach zimowych i związanej z takimi warunkami zgnilizny. W żadnym wypadku nie można przekroczyć zalecanej ilości wysiewu, ponieważ w przeciwnym razie mieszanka będzie tłumiła nie tylko rozwój niepożądanych chwastów, lecz również rozwój cennych składników wieloletnich. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Koszenie i mulczowanie nie są konieczne! Fachowo założona uprawa mieszanki WSM 3 nie wymaga z reguły pielęgnacji. Można jednak raz w roku, najlepiej jesienią, wykonać koszenie lub mulczowanie. Należy zadbać o staranne rozdrobnienie skoszonego materiału i jego równomierne rozesłanie na powierzchni, aby zapobiec powstawaniu zgnilizny. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–25 kg/ha; P/K/MgO = A (patrz „Informacje dotyczące sposobu uprawy”) W obwodach ze zwierzyną grubą i drobną tę uniwersalną mieszankę można uzupełnić o dodatkowe składniki (patrz strona 39) + 1 kg ślazu dzikiego = 1 kg = 21 kg/ha (ilość wysiewu mieszaniki WSM 3 plus) Schronienie zimowe: łan mieszanki WSM 3

MIESZANKA OCHRONNO-ŻEROWA WSM 4® 16 www.nebelung.de RÓŻNORODNOŚĆ W LESIE I NA GRUNTACH UGOROWANYCH Mieszanka WSM 4 doskonale nadaje się na roczne i ponadroczne poletka łowieckie i na powierzchnie przestrzeni otwartych, objęte krótkoterminowymi projektami dotacyjnymi. Duża waga została przywiązana do stworzenia atrakcyjnej i zróżnicowanej bazy roślin pożytkowych, aby wyjść naprzeciw tendencjom do obsiewania takimi roślinami gruntów ugorowanych i pasów wśród innych upraw. Ze względu na szczególne przeznaczenie mieszanka WSM 4 nie zawiera traw. Gorczyca, rzodkiew oleista i facelia wzbogacają glebę w skła- dniki odżywcze i tłumią rozwój niepożądanych chwastów polnych. Zapewniają odpowiednie schronienie zwierzynie drobnej już w ciągu czte- rech tygodni. Później łan kwitnie aż do pierwszych mrozów. Mieszanka WSM 4 zawiera dużą ilość obficie kwitnącego łubinu słodkiego, nagietka lekarskiego i słonecznika. Jest atrakcyjna dla owadów poszukujących nektaru. Z kolei potomstwo tych owadów stanowi bazę żerową dla piskląt kuropatwy i bażanta. Koper włoski, nagietek lekarski i babka lancetowata są magnesem dla zajęcy, dzikich królików, saren, zwierzyny czarnej, jeleni i danieli. Dostarczający dużo energii żer w postaci liści i bulw preferują zwłaszcza zające. Inne składniki dostarczają dużej ilości żeru soczystego. Owies czarny jest szczególnie atrakcyjny dla zwierzyny czarnej. Gorczyca, rzodkiew oleista i inne składniki zapewniają jesienią żer ziarnowy dzikim gołębiom, dzwońcom i trznadlom. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Fachowo założona uprawa mieszanki WSM 4 nie wymaga pielęgnacji. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–25 kg/ha; P/K/MgO = A W obwodach ze zwierzyną grubą i drobną tę uniwersalną mieszankę można uzupełnić o dodatkowe składniki (patrz strona 39) + 1 kg ślazu dzikiego = 1 kg = 26 kg/ha (ilość wysiewu mieszanki WSM 4 plus) Mieszanka ochronno-żerowa WSM 4® „Nowa Analiza” Na podstawie analizy według Thomasa Bernera, łowczego Niemieckiego Związku Łowieckiego (DJV) mieszanka zalecana przez związki łowieckie niemieckich krajów związkowych Numer artykułu: 690196 Gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia, gryka, koper włoski, kapusta pastewna, rzepa ścierniskowa, koniczyna perska, nagietek lekarski, owies czarny, słonecznik, babka lancetowata, łubin słodki i ozimy rzepak pastewny; teraz z nowymi dodatkowymi składnikami, takimi jak np. ogórecznik lekarski Termin wysiewu od końca kwietnia do czerwca Ilość wysiewu 25 kg/ha Głębokość siewu 2 cm Czas kiełkowania 7–14 dni Wysokość łanu do 1,75 m Okres użytkowania roczny, ponadroczny Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej Łan mieszanki WSM 4: rośliny pożytkowe Rusałka pawik w mieszance WSM 4

Koźlę sarny w łanie łąki łowieckiej ŁĄKA ŁOWIECKA Z KONICZYNĄ I ZIOŁAMI 17 ZIOŁOWA ALTERNATYWA Na rynku oferowanych jest wiele rodzajów mieszanek łąkowych, jednak nie wszystko, co jest zielone i wygląda jak trawa, smakuje zwierzynie. W przeciwieństwie do zwierząt gospodarskich zwierzyna racicowa starannie wybiera tylko najlepsze i najcenniejsze rośliny łąkowe. Zestawiliśmy mieszankę, która zdaniem doświadczonych myśliwych jest optymalnie wykorzystywana przez zwierzynę. Dziewięć najsmaczniejszych gatunków wiechlinowatych, 11 bogatych w białko gatunków motylkowatych i cztery cenne gatunki ziół tworzą zróżnicowany, atrakcyjny dla zwierzyny łan wieloletniej łąki łowieckiej. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Łąki łowieckie powinny być co roku pielęgnowa- ne, aby zachowywały swój łąkowy charakter i zapewniały odpowiedni żer zwierzynie. Oprócz koszenia i zagrabiania (siano) lub mulczowania (rozdrabnianie) zaleca się coroczne zaopatry- wanie gleby w fosfor, potas, magnez i węglan wapnia. Proponujemy dwa warianty uprawiania tej mieszanki: W obwodach ze zwierzyną drobną zalecamy jedno koszenie na przełomie lipca i sierpnia, a w obwodach ze zwierzyną grubą lub w lasach – dwa koszenia, pierwsze na przełomie maja i czerwca, drugie na przełomie sierpnia i września. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–25 kg/ha; P/K/MgO = A (patrz „Informacje dotyczące sposobu uprawy”) Łąkę łowiecką z koniczyną i ziołami można wzbogacić w dodatkowe składniki: + 2 kg mieszanki „Zajęcza Apteka” = 2 kg = 37 kg/ha (ilość wysiewu mieszanki łąki łowieckiej plus) Łąka łowiecka z koniczyną i ziołami Numer artykułu: 690400 Życica trwała, komonica zwyczajna, rajgras, koniczyna krwistoczerwona, kupkówka pospolita, lucerna, mozga trzcinowata, koniczyna perska, kostrzewa czerwona, koniczyna czerwona, tymotka łąkowa, seradela, wiechlina łąkowa, koniczyna biała, życica wielokwiatowa, mniszek, koniczyna aleksandryjska, nagietek lekarski, sparceta, krwawnik, lucerna nerkowata, babka lancetowata Termin wysiewu od kwietnia do sierpnia Ilość wysiewu 35 kg/ha Głębokość siewu 1–2 cm Czas kiełkowania 14–21 dni Wysokość łanu do 1,50 m Okres użytkowania wieloletni Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej Zając w łanie łąki łowieckiej

MIESZANKA NA POLETKA ZAPOROWE DLA ZWIERZYNY CZARNEJ 18 www.nebelung.de MIESZANKA ZAPOROWA DLA ZWIERZYNY CZARNEJ Mieszanka ta pomaga w redukowaniu rozmiaru szkód wyrządzanych przez zwierzynę czarną w uprawach rolnych i leśnych. Zawiera atrak- cyjne gatunki i odmiany roślin. Dzięki dużej ilości bogatych w białko jednorocznych roślin motylkowatych ta specjalna mieszanka zde- cydowanie przewyższa inne. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Koszenie i mulczowanie nie są wymagane. Fachowo założona uprawa z reguły nie wymaga żadnej pielęgnacji. Zasobność w składniki odżywcze N = 0–50 kg/ha; P/K/MgO = B (kapusta pastewna pobiera z gleby duże ilości składników odżywczych) Siew W przypadku preferowanego siewu maszyno- wego siewnik powinien zostać nastawiony na wysiew bobiku, aby uniknąć miażdżenia jego nasion przez tarcze wysiewające. Przy siewie ręcznym należy zadbać o odpowiednie przykrycie materiału siewnego ziemią, aby zapobiec jego pobieraniu przez ptaki. Redukcja rozmiaru szkód od zwierzyny Licznie występujące w wielu obwodach dziki wyrządzają duże szkody w uprawach rolnych. Rolnicy domagają się odszkodowań. Jako środek minimalizowania rozmiaru szkód zaleca się profesjonalne zakładanie upraw specjalnych mieszanek na poletkach zaporowych. Zalecenia dodatkowe 1. Przez zwierzynę czarną są zjadane różne formy zimujących w glebie komarnic błotniarek, drutowców, pędraków, gąsienic żerujących pod ziemią i larw komarów. Po wypasie zwierząt gospodarskich na użytkach zielo- nych należy potencjalną powierzchnię szkód niezwłocznie poddać włókowaniu, aby rozgar- nąć odchody bydlęce i tym samym zapobiec koncentracji w tych miejscach szkodników korzeni roślin zielnych. 2. Optymalne zaopatrzenie powierzchni w wapno w okresie zimowym stymuluje wzrost traw i rozwój darni oraz redukuje liczbę szkodników użytku zielonego. 3. Wszystkie powierzchnie narażone na szkody należy regularnie kontrolować pod kątem Mieszanka na poletka zaporowe dla zwierzyny czarnej Numer artykułu: 690554 Bobik, owies czarny, gryka, koniczyna perska, kapusta pastewna, rzepak jary, groch pastewny, łubin słodki, owies żółty Termin wysiewu od końca kwietnia do czerwca Ilość wysiewu 40 kg/ha Głębokość siewu 2–3 cm Czas kiełkowania 7–21 dni Wysokość łanu do 1,25 m Okres użytkowania wieloletni Mieszanka specjalna dla zwierzyny grubej Wataha dzików w łanie mieszanki zaporowej Locha na poletku zaporowym

…szkody na użytku zielonym MIESZANKA DO REGENERACJI UŻYTKÓW ZIELONYCH 19 występowania korytarzy nornika polnego. W miejscach koncentracji korytarzy zaleca się zastosowanie odpowiednich środków, służących redukcji szkód od zwierzyny czarnej, powstających wskutek rozgrzebywania gniazd norników. 4. Miejscowy dosiew zalecanej przez izby rolnicze mieszanki do regeneracji użytków zielonych (pastwisko trwałe „Standard G V”) zapewnia równomierną gęstość darni i likwidację luk. W porozumieniu z właścicielem gruntu można też skorzystać z takich naszych propozycji, jak łąka łowiecka z koniczyną i ziołami czy mieszanka „Ogród Sarnio-Zajęczy”. 5. Zakładając na polach i pasach przylegających do lasu uprawy mieszanek zaporowych i żerowych dla zwierzyny czarnej, można stworzyć optymalne warunki do pobierania wysokobiałkowego żeru przez dziki. W okresie zagrożenia szkodami nie należy urządzać polowań w okolicach takich upraw. Następnym po użytkach zielonych obiektem zainteresowania dzików są świeżo założone uprawy kukurydzy i ziemniaków, a później – uprawy zbóż z ziarniakami w stanie dojrzałości mlecznej oraz łany kukurydzy uprawianej na ziarno. Oprócz poletek zaporowych dla zwierzyny grubej należy zakładać uprawy atrakcyjnego żeru także w wy- branych miejscach między obszarami koncen- tracji szkód. Poza sprawdzoną w praktyce mieszanką zaporową dla zwierzyny czarnej można dodatkowo stosować dostarczającą dużej ilości atrakcyjnego żeru mieszankę roślin motylkowatych, wytwarzającą niewysoki łan mieszankę „Ogród Sarnio-Zajęczy” lub nową mieszankę żerową dla zwierzyny czarnej. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Nie jest wymagana specjalna pielęgnacja w przypadku zagospodarowanych użytków zielonych. Skromne wymagania (użytki zielone są poddawane odpowiednim zabiegom agrotechnicznym). Siew Możliwy jest siew maszynowy i ręczny. W przypadku siewu ręcznego należy zadbać o przykrycie materiału siewnego niegrubą i odpowiednio dociśniętą warstwą ziemi, tak aby zapobiec pobieraniu nasion przez ptaki i stratom z przesuszenia. Mieszanka do regeneracji użytków zielonych Pastwisko trwałe „Standard G V” – dosiew Numer artykułu: 622838 Życica trwała (15/15/20/10/20/20); skład gatunkowo- -odmianowy odpowiada zaleceniom Związku Izb Rolniczych Północno-Zachodnich Niemiec (Szlezwik-Holsztyn, Hanower, Wezera-Ems, Nadrenia Północna-Westfalia) Termin wysiewu od marca do września Ilość wysiewu 40 kg/ha Głębokość siewu 0,5–2 cm Czas kiełkowania 7–21 dni Wysokość łanu do 1,00 m Okres użytkowania wieloletni Specjalna mieszanka na użytki zielone Wyrządzane przez dziki…

MIESZANKA ŻEROWA DLA ZWIERZYNY CZARNEJ 20 www.nebelung.de NOWA MIESZANKA SPECJALNA W obwodzie łowieckim pożądane są uprawy zróżnicowane, a nie ogromne uprawy jednego gatunku zboża. Możliwości myśliwych w zakresie doboru zbożowego materiału siewnego są jednak ograniczone. Ponadto na obszarach upraw polowych zwierzynie dotkliwie daje się we znaki „szok pożniwny”. W takich warunkach pomocne są poletka łowieckie z atrakcyjnymi dla zwierzyny zbożami jarymi oraz innymi chętnie przez nią zjadanymi roślinami, takimi jak: gryka, życica trwała, koniczyna perska i aromatyczny koper włoski. Gatunki te zapewniają wszystkim rodzajom zwierzyny racicowej wartościowy naturalny żer w okresie od wiosny aż do początku zimy. Jednorocznych upraw tej atrakcyjnej dla zwierzyny mieszanki nie powinno zabraknąć w żadnym w obwodzie, w którym bytują sarny, jelenie szlachetne, daniele, jelenie sika lub dziki. Pełni ona także funkcję tzw. mieszanki zdrowotnej w tych pozostałych obwodach, w których świadomie zrezygnowano z uprawy roślin krzyżowych. Mieszanka ta (lub – alternatywnie – mieszanka roślin motylkowatych) może służyć jako środek zapobiegający porażeniu siedlisk kiłą kapusty. Zalecamy zakładanie upraw mieszanki zdrowotnej co trzy lata. Ilość wysiewu nie jest stała. W obwodach z samymi sarnami wystarcza zazwyczaj wysianie mieszanki w ilości 50 kg/ha. W obwodach, w których licznie bytuje różna zwierzyna racicowa, zaleca się wysie- wanie mieszanki przeciętnie 100 kg/ha, a maksymalnie 150 kg/ha (w miejscach koncentracji szkód i na małych powierzchniach). Dla porównania: w rolnictwie gęstość siewu zbóż sięga 180 kg/ha. Wskazówki uprawowe Pielęgnacja Koszenie i mulczowanie nie są wymagane. Fachowo założona uprawa z reguły nie wymaga żadnej pielęgnacji. Specjalna mieszanka zbóż zachwaszcza się w większym stopniu z uwagi na brak roślin krzyżowych, które tłumią rozwój chwastów. Zasobność w składniki odżywcze N = 50–75 kg/ha; P/K/MgO = C > (patrz „Informacje dotyczące sposobu uprawy”) Siew W przypadku preferowanego siewu maszynowego system siewnika powinien zostać nastawiony na wysiew owsa, aby uniknąć miażdżenia jego nasion przez tarcze wysiewające. Przy siewie ręcznym należy zadbać o odpowiednio głębokie umieszczenie materiału siewnego w glebie, tak aby zapobiec jego pobieraniu przez ptaki. Mieszanka żerowa dla zwierzyny czarnej Numer artykułu: 690585 Pszenica jara, jęczmień jary, żyto jare, owies żółty, owies czarny, gryka, życica trwała, koniczyna perska, koper włoski Termin wysiewu od końca kwietnia do czerwca Ilość wysiewu 50–150 kg/ha Głębokość siewu 2–3 cm Czas kiełkowania 14–21 dni Wysokość łanu do 1,00 m Okres użytkowania jednoroczny Specjalna mieszanka dla zwierzyny racicowej Łan mieszanki żerowej dla zwierzyny czarnej Atrakcyjnym żerem jest koper włoski Zwierzyna chętnie zjada grykę

WIZURKA W UPRAWIE POLNEJ 21 MIESZANKA NA WIZURKI W UPRAWACH KUKURYDZY Szkody wyrządzane przez dziki w uprawach kukurydzy, w tym w uprawach na potrzeby biogazowni rolniczych, stają się coraz większe. Do tego dochodzi problem wypadków komunikacyjnych z udziałem zwierzyny czarnej. Środki odstraszające zwierzynę (ogrodzenia elektryczne, straszaki, reflektory) nie są w pełni skuteczne. Latem notowane są duże szkody w uprawach rolnych. Niebezpieczeństwo przenoszenia epizootii staje się coraz większe w związku z rosnącą liczebno- ścią zwierzyny czarnej. Gospodarstwom rolnym zorientowanym na chów zwierząt grozi strata nawet całych stad. W skład mieszanki na wizurki w uprawach polowych wchodzą rośliny dostarczające atrakcyjnego żeru i wytwarzające niski łan. Dzięki temu możliwe jest łowieckie ocenia- nie i pozyskiwanie dzików na wizurce. Krótki czas kiełkowania zapewnia szybkie powstanie okrywy roślinnej, tłumiącej rozwój chwastów. W razie silniejszego zachwaszczenia zaleca się wykona- nie pokosu oczyszczającego mniej więcej po czterech tygodniach. Lokalizacja wizurki Trzeba zadbać o to, aby międzyrzędzia uprawy rzędowej, np. uprawy kukurydzy, miały wyloty na wizurkę. Dziki powinny bez przeszkód wydostawać się na nią z łanu roślin uprawnych. W związku z tym należy zrezygnować z uwrocia na skraju wizurki. Jej szerokość powinna wynosić co najmniej 7 m. Pielęgnacja/Użytkowanie W razie wytworzenia przez mieszankę wyjątkowo bujnego łanu należy wykonać jego mulczowanie poza okresem lęgów i wykotów. Można również zebrać łan i wykorzystać go do produkcji biogazu.Nie jest wymagane nawożenie inne niż podstawowe. Planowanie w skali wielu obwodów Optymalne rezultaty przynosi uprawa mieszanki na wizurkach odpowiednio rozplanowanych na obszarze obejmującym wiele obwodów łowieckich. Myśliwi powinni dawać przykład innym i zachęcać wszystkich do współpracy. Taka strategia agrotechniczno-łowiecka pozwala na redukcję rozmiaru szkód w uprawach rolnych, zmniejszenie liczby wypadków komunikacyjnych z udziałem zwierzyny, jak również na zwiększe- nie pozyskania dzików. Wizurka w uprawie polnej Numer artykułu: 690615 Życica westerwoldzka, życica trwała, kostrzewa czerwona, kostrzewa łąkowa, koniczyna biała „Lirepa”, koniczyna czerwona „Nemaro” Termin wysiewu od marca do sierpnia Ilość wysiewu 40 kg/ha Głębokość siewu 1–2 cm Czas kiełkowania 5–10 dni Wysokość łanu 30–40 cm Okres użytkowania ponadroczny Mieszanka dla zwierzyny grubej i drobnej Dzik chroniący się w okrywie roślinnej Wataha dzików na wizurce

RkJQdWJsaXNoZXIy NTUzMjU=